فضایل آل ابراهیم (قرآن)از برخی آیات قرآن استفاده می شود که خداوند فضیلت‌هایی را به آل ابراهیم علیه‌السلام عطا فرموده است. این فضایل عبارتند از: ۱ - برکات خاصآل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از برکات الهی: «قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ؛گفتند از فرمان خدا تعجب مي‌كني اين رحمت خدا و بركاتش بر شما خانواده است چرا كه او حميد و مجيد است.» با توجه به آیه ۶۹ سوره هود، مقصود از اهل بیت، اهل ابراهیم است. درآیه ۱۱۳ سوره صافات نیز آمده:«وَ برَکنا عَلیهِ» و عَلی إسحق و به او (ابراهیم) و اسحاق برکت دادیم. در عهد عتیق نیز به دنبال اجابت دعای ابراهیم از خداوند که برای ساره فرزندی را خواسته بود، آمده است: مطمئن باش خود ساره برای تو پسری خواهد آورد و تو وی را اسحاق خواهی نامید. من عهد خود را با او و نسل وی تا ابد برقرار خواهم ساخت و اسماعیل را نیز برکت خواهم داد و نسل او را چنان زیاد خواهم کرد که از او قوم بزرگی پدید آید. [۴]
کتاب مقدّس:پیدایش ۱۷:۱۸ تا ۲۲.
۲ - برگزیدگیآل ابراهیم علیه‌السّلام انسان‌هایی برگزیده از طرف خدا : «إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ؛خداوند، آدم و نوح و آل ابراهيم و آل عمران را بر مردم جهان برتري داده است.» این معنا، در آیه ۸۷ سوره انعام و ۵۸ سوره مریم با واژه «اِجتَبا» نیز آمده و مقصود از «عالمین» در آیه، مردم زمان خودشان است. ۳ - حکمتاعطای حکمت از طرف خدا به آل ابراهیم علیه‌السّلام: «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛ ... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) کتاب و حكمت داديم و حکومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» «حکمت»، به نبوت، فهم و داوری، اسرار حقیقت و معارف و احکام الهی [۱۳]
مواهب الرحمن، ج۸، ص۲۸۴.
تفسیر شده است.۴ - رحمت خاصآل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از رحمت الهی: «قَالُواْ أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَّجِيدٌ؛گفتند از فرمان خدا تعجب مي‌كني اين رحمت خدا و بركاتش بر شما خانواده است چرا كه او حميد و مجيد است.» ممکن است این آیه، دعای فرشتگان باشد که از خداوند خواستند اهل‌بیت ابراهیم را مشمول رحمت و برکات خود قرار دهد و ممکن است جمله خبری باشد که فرشتگان خبر می‌دهند، خداوند شما اهل‌بیت را مشمول رحمت خود قرار داده است. ۵ - دریافت وحیدریافت وحی الهی توسط آل ابراهیم علیه‌السلام: «... و أَوحَینا إِلَیهِم فِعلَ الخَیرتِ و إِقامَ الصَّلوةِ و إِیتاءَ الزَّکوةِ و کانوا لَنا عبدِین؛... و به ایشان، کارهای نیک و برپاداشتن نماز و پرداخت زکات را وحی کردیم و آنان پرستنده ما بودند.» بیش‌تر مفسّران، مقصود وحی را در آیه ، وحی تشریعی دانسته‌اند ؛ ولی علامه طباطبایی آن را به معنای راهنمایی باطنی خداوند دانسته، در توضیح آن می‌گوید: اضافه مصدر به معمولش (فعل‌الخیرات)، بر تحقّق آن در خارج دلالت می‌کند ؛ بنابراین، وحی به عمل آنان تعلّق گرفته ؛ یعنی انجام عمل از آنان، همزمان با وحی به آن کار است (دلالت باطنی) و این، غیر از وحی تشریعی است که ابتدا کاری را تشریع می‌کند ؛ سپس کار براساس آن، انجام می‌شود. ۶ - سلطنتاعطای ملک و پادشاهی از سوی خداوند به آل ابراهیم علیه‌السّلام: «أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛با اينكه به مردم (پيامبر و خاندانش) در برابر آنچه خدا از فضلش به آنها بخشيده، حسد ميورزند (چرا حسد ميورزند) با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» مفسّران، «ملک» را به نبوت، سلطنت سلیمان ، تأیید ملائکه، خلافت پس از نبوّت، پیروی لازم، امامان هدایت علیهم‌السلام، کمال قدرت، رهبری دنیایی و دین، و زنان بسیار تفسیر کرده‌اند. طبری، با استناد به روایتی از ابن عباس ، نظر اخیر را ضعیف شمرده است. در عهد عتیق در وصف ساره، همسر ابراهیم گفته شده:خداوند از او به ابراهیم پسری خواهد داد که از میان فرزندان او پادشاهان برخواهند خاست. [۳۴]
کتاب مقدّس:پیدایش ۱۷:۱۵ تا ۱۷.
۷ - فهمآل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از فهم والای الهی: «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه». ۸ - کتاب آسمانیاعطای کتاب آسمانی از طرف خداوند به آل ابراهیم علیه‌السّلام: «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» این فضلیت در آیه ۱۶۳ نساء ؛ ۵۸ سوره مریم و ۲۷ سوره عنکبوت نیز آمده است. مفسّران، «کتاب» را به معنای کتاب‌های آسمانی ( صحف ابراهیم و موسی ، زبور داوود تورات و انجیل ) و ظواهر شریعت دانسته‌اند. امام‌صادق علیه‌السلام کتاب را در روایتی به نبوت تفسیر کرده است. ۹ - مطاع بودنلزوم پیروی مردم از آل ابراهیم علیه‌السّلام: «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛... با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه». ۱۰ - منصب قضاوتبرخورداری آل ابراهیم علیه‌السّلام از منصب داوری: «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛...با اينكه به آل ابراهيم (كه يهود از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» امام صادق علیه‌السلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: «النبوة»، و درباره «الحکمة» فرمود: «الفهم و القضاء» و درباره «ملکا عظیما» فرمود: «الطاعه». ۱۱ - پانویس۱۲ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۳۷۳، برگرفته از مقاله «فضایل ابراهیم علیه‌السلام». رده‌های این صفحه : آل ابراهیم | موضوعات قرآنی
|